W życiu ze schizofrenią jest ważne…

…czyli kilka subiektywnych rad.
Jak wiecie – a może nie wiecie, ale zaraz się dowiecie – leczę się psychiatrycznie 19 lat, choruję dłużej. Także “w życiu byłam w wielu miejscach, pomimo że podróżowałam mało…”, przeszłam przez różne syfy, miałam styczność z wieloma gównianymi osobami – i dla kontrastu, z fantastycznymi, chociaż mój chory mózg nie lubi o tym pamiętać… Stąd mogę powiedzieć, że mam duże doświadczenie w chorowaniu i leczeniu.
Ważne: nigdy nie byłam w szpitalu psychiatrycznym (tylko oddziały dzienne), nigdy w życiu nie byłam pijana (bo gardzę alkoholem) i nigdy w życiu nie ćpałam (nie czułam takiej potrzeby).

No i co wam mogę powiedzieć mądrego? W sensie, nie wiem czy to mądre, bo nie roszczę sobie prawa do radzenia i mądrzenia się, chociaż miałam w życiu taki etap, że próbowałam zbawić cały świat. Wyszło z tego gówno i również zostałam potraktowana jak gówno przez kilka osób, “przyjaciół”, którzy odwrócili się ode mnie kiedy tylko przestałam zgadzać się na bycie ich osobistym koszem na śmieci. Mogłabym tu pozdrowić kilka osób z imienia, ale szkoda na nie śliny i flegmy. Jednej zresztą nie pozdrowię, bo umarła.
No właśnie – nie udzielam dobrych rad głównie dlatego, że nie jestem specjalistką (psychiatrą czy psychoterapeutką), a mam świadomość, że takie coś bez stosownego wykształcenia może komuś zaszkodzić. Niby jesteśmy dorośli, niby mamy własne rozumy, ale po prostu znałam za dużo osób z diagnozą F20, które przekręciły się przez alko, dragi i zabawy z lekami psychotropowymi.

Niby jestem wyskofunkcjonującą schizofreniczką, przynajmniej w pewnych obszarach. Nie mam lęków społecznych, normalnie wychodzę z domu, robię zakupy, załatwiam sprawy w urzędach, nie mam problemu, żeby z kimś (kimkolwiek) pogadać i tak dalej. Ale to nie jest tak, że radzę sobie jakoś zajebiście, po prostu mam inne problemy, które też rzutują na jakości mojego życia, a zwłaszcza relacji, jakichkolwiek poza relacją z moim narzeczonym.
Okej, może nie jestem osobą, która na przykład panicznie boi się wyjść do najbliższego sklepu, zamienić dwa słowa z kurierem czy w ogóle wyjść z domu, ale moja choroba naprawdę mocno rzutuje i na moje funkcjonowanie, i na to jak postrzegam rzeczywistość. Tego ostatniego nie naprawią leki – dlatego moją kolejną diagnozą jest schizotypia. Dobrze, jak czasem ktoś życzliwy mnie naprostuje, ale prędzej ktoś mnie obsra na fejsbuniu (a listę zablokowanych mam długą).

Bywało różnie, były lata, że bałam się wychodzić z domu, moje lęki społeczne i różne schizy osiągały apogeum i nie umiałam się nawet wysłowić, a były lata, że byłam pełna życia i tego, co normiki nazywają ambicjami. Studiowałam, pracowałam, chociaż z pracą nie mam dobrych wspomnień, miałam jakieś tam plany i pomysły. Obecnie jestem na rencie i już nie zamierzam wracać na rynek pracy – żyję sobie spokojnie swoim małym życiem.

Co pomaga mi w codzienności i czemu funkcjonuję dobrze? Dodam, że lista jest BARDZO MOCNO SUBIEKTYWNA, bo mam świadomość, że każdy choruje inaczej i że każdy ma inne uwarunkowania rodzinno-mieszkaniowo-finansowe. Z drugiej strony, wbrew zawistnym teoriom maleńkich osóbek pokroju mojej byłej psiapsi, nic mi nie spadło z nieba, wywalczyłam to sama.

1. Dobrze dobrane leki – leczę się od 2006 r. i z psychiatrami na NFZ mam kiepskie doświadczenia (ale też nie twierdzę, że nie istnieją dobrzy psychiatrzy na NFZ, zwłaszcza że minęło już kilkanaście lat). Wyglądało to tak: fajnie, ale już się przymknij, masz tu receptę i wypad, następny. Byłam ofiarą zalekowania, olewania i wręcz chamskiego traktowania przez lekarzy psychiatrów. Żeby moje podejście się zmieniło, i żeby moje życie też się zmieniło – musiałam dopiero zacząć leczyć się prywatnie u lekarza, który obecnie jest już profesorem psychiatrii na uniwersytecie medycznym. Wtedy zrozumiałam, jak ważne są odpowiednio dobrane leki i lekarz, który nie lekceważy, słucha i szanuje swoich pacjentów. Tyle, że taki lekarz za wizytę liczy sobie jak za przysłowiowe zboże i to zamyka wielu osobom możliwości pójścia do dobrego psychiatry. Ale jak mówię, to żadna reguła, dobrzy psychiatrzy na NFZ też istnieją. Lekarza zawsze można zmienić, a nawet należy jeśli nie jest się zadowolonym.

2. Wsparcie mojego partnera – bez niego byłoby guano z pętelką (taką do powieszenia się), i tyle. Oboje nie umiemy w życie w społeczeństwie, ale tworzymy bardzo zdrową i silną relację – i nie, że sobie to wymyśliłam, to są słowa terapeutki.

3. Terapia – no właśnie, przez trzy lata uczęszczałam na terapię indywidualną. I chociaż z każdym dniem nabieram przekonania, że czas już ją zakończyć, to jednak ta terapia dała mi naprawdę dużo – ale tylko dlatego, że trafiłam na jedną z nielicznych we wszechświecie osób (terapeutów i terapeutek), która potrafi pracować ze schizotypem/schizofrenikiem. Większość nie potrafi i ich terapia w przypadku tego typu problemów nadaje się do rozbicia o kant chuja, a nawet pogarsza stan pacjenta. Terapeutka sprawiła, że przeszłam z etapu totalnej pizdy przez etap nadmiernej agresji i żalu do każdego, do etapu bycia asertywnym człowiekiem. Poza tym niewiele można u mnie naprawić, ale akurat ta powyższa rzecz jest dla mnie bardzo ważna. Terapia grupowa też mi pomogła, ale do tej trzeba podchodzić mądrze, bo oddział dzienny też może się zmienić w kręcenie się w kółko.

4. Zainteresowania – na oddziałach dziennych widziałam schizofreników, których jedynym hobby było kręcenie fajek, palenie fajek, gapienie się w ścianę i granie w karty. W ZAZie z kolei poznałam osoby mało skomplikowane intelektualnie, którym ta prosta praca w pełni wystarczała do szczęścia. Inni lubili rutynę, bo rutyna pozwala utrzymać remisję. Ja “panuję nad chaosem”, w sensie tak naprawdę ni chuja nie panuję, ale za to mam bardzo liczne zainteresowania i boli mnie dupa, kiedy nie mogę ich praktykować. Lubię rysować, grać w gry wideo, czytać książki, interesuje mnie też rękodzieło i druk 3D. Normiki pytają ile z tego mam? Jak słyszą, że nic i że jeszcze w to ładuję pieniądze, to słyszę, że jestem głupia i jaki to sens. Ok, ale nie pytałam. Jeśli zacznie mnie obchodzić czyjeś zdanie, to otwarcie tę osobę zapytam, serio.

Lubię również pisać – to pomaga mi porządkować emocje, tutaj bywa różnie, bo trzeba się liczyć z nie zawsze chcianymi interakcjami z nie zawsze zdrowymi czy choćby kulturalnymi ludźmi. Wtedy wchodzi opcja “Zablokuj”, ale jednak czuje się jakiś niesmak, bo co to miłego dostać garścią gnoju od jakiegoś niewyżytego chama? Jakkolwiek, zawsze można pisać dla siebie lub jakiegoś wąskiego grona, na zamkniętym blogu. Albo w zeszycie.

5. Dziennik wdzięczności – pisałam już o tym w pierwszej notce, byłam sceptyczna, brzmiało mi to jak jakiś totalny bzdet… ale to faktycznie działa. Grunt to systematyczność i nierobienie zbyt długich przerw w tym dzienniku.

6. Suplementy – suplementacja jest ważna, ale podkreślam, że to indywidualna sprawa. Co służy jednej osobie, niekoniecznie służy drugiej (jak z lekami). Z suplementów obecnie przyjmuję: kwasy omega3, cytrynian magnezu, witaminę D3 i – chyba przejściowo – Sambucol Extra Strong. Mój ziomek “z branży” z kolei poleca witaminę B12, ale ja dodam do tego, żeby z tym uważać – najrozsądniej zrobić sobie badanie krwi, czy w ogóle mamy jakieś niedobory tej witaminy. Piszę o tym, bo kiedyś wzięłam jej za dużo i miałam potem objawy psychotyczne (to jeden ze skutków przedawkowania). Brałam też ashwagandę, ale po pierwsze miałam po niej zgagę i biegunki (wg. informacji z internetu może ona powodować takie skutki uboczne), a po drugie najnowsze badania wykazują, że to kontrowersyjny suplement i niekoniecznie jest taki zdrowy, jak kiedyś się mówiło.

7. Nieizolowanie się – masz lęki, więc nie wychodzisz z domu? To najgorsze, co możesz zrobić. Wiem, nie zawsze jest fajnie, nie zawsze rodzina wspiera – a najczęściej wprost przeciwnie, jeszcze wdepczą chorego w błoto, a jak do tego mieszka się na zadupiu gdzie wszędzie jest daleko, wychodzenie z domu i aktywność stają się bardzo trudne… No ale izolacja sprzyja objawom psychotycznym i lękom. Im bardziej się chowasz, tym rzeczy przed którymi uciekasz stają się gorsze… Sęk w tym, że tylko w twojej głowie, ale ty tracisz możliwość i umiejętność weryfikowania tego. No i brak interakcji z ludźmi sprzyja nie tylko objawom choroby, ale i zdziwaczeniu i ogólnej odklejce. Ja też nie jestem społeczna, nie lubię ludzi i wkurwiają mnie dość mocno, praktycznie nie mam znajomych – bo jako schizotyp tego nie potrzebuję, wystarczą mi znajomi na Discordzie; a dostaję szału jak mój psychiatra opowiada mi jakieś pierdy o integracji i byciu wśród ludzi. Okej. Ale ja nie mieszkam sama, mam narzeczonego zawsze obok, często też odwiedzam moją mamę lub teściów. I nie mam problemu, żeby iść samodzielnie do sklepu czy urzędu, żeby pogadać z jakąś babcią w kolejce o pogodzie, zażartować z ekspedientką w sklepie, przeprosić jak o coś zahaczę i tak dalej. Potrafię samodzielnie załatwić każdą sprawę, w tym tak kluczowe dla mojej egzystencji rzeczy jak przedłużenie renty. Nabyłam również umiejętność obrony, i to często agresywnej – nie udałoby się to, gdybym się chowała w domu zamiast konfrontować się realnie z ludźmi.

Sposobów na aktywizację jest wiele, czasem to oddział dzienny lub środowiskowy dom samopomocy, czasem to samodzielne codzienne załatwianie własnych spraw, czasem to aktywność fizyczna (polecam, choć look who’s talking) a czasem jakaś działalność typu wolontariat. Z nauką ostrożnie, bo ZUS da łapkę w dół i można zostać bez renty. Ale najgorsze co można zrobić, to zamknąć się w domu. Pamiętajcie, że im dłużej tak funkcjonujecie, tym mniejsza jest wasza szansa na powrót do społeczeństwa i w miarę normalnego funkcjonowania… A rodzice nie są wieczni.

8. Minimalny rozwój intelektualny i aktywność fizyczna – z pierwszym staram się i praktykuję, z drugim jest u mnie znacznie gorzej. Czasem brakuje mi sił, żeby choćby poodkurzać, a miałabym ćwiczyć…? No właśnie. Ale tak czy srak warto poświęcić choćby tę godzinkę dziennie na spacer. Mnie motywują zdjęcia, lubię fotografować czy to aparatem czy telefonem i sprawia mi to radość.

A co rozumiem przez rozwój intelektualny? No właśnie to co wchodzi w skład moich zainteresowań, czyli na przykład czytanie książek. Ale zdaję sobie sprawę, że nie każdy schizofrenik jest w stanie czytać… Do tego gry wideo, niestety mój skill jest tragiczny (mam problem nawet z najłatwiejszymi grami), ale wtedy wspomagam się trainerami. Oczywiście gram tylko w gry singleplayer, głównie dlatego, że interakcje z ludźmi nie mają dla mnie nic wspólnego z dobrą zabawą. No i rysowanie, w digitalu to też są zawsze jakieś wyzwania i trzeba czasem ruszyć łbem. Poza tym sporadycznie rozwiązuję krzyżówki.

Do tego też, jak to nazywam z przymrużeniem oka, arteterapia. Zdarza mi się składać Lego, układać puzzle albo robić proste rękodzieło (obecnie koralki do prasowania).

Reasumując: oto całe osiem punktów o tym, co pomaga mi w życiu z chorobą psychiczną (którą mam praktycznie od dzieciństwa). Może coś z tego też się wam przyda. :) Ale jak mówiłam – ilu ludzi, tyle pomysłów i rozwiązań. Mówię oczywiście o tych dobrych i zdrowych rozwiązaniach, nie chlaniu, ćpaniu i wyzywaniu ludzi online.

Trzymajcie się (zdrowo). :)